میزان علاقه به مطالعه ویادگیری دراولین سالهای زندگی و حتی قبل از ورود به مدرسه به تناسب هوش ، استعداد و شرایط فردی و خانوادگی شکل می گیرد . خواندن قصه وشعر ، کشیدن نقاشی وانجام هر نوع فعالیت هنری ، اجتماعی ورزش ومهارت های فردی در سنین پائین برای کودکان یک نوع آموزش محسوب می شود . خانواده در برنامه ریزی و ایجاد عللاقه به مطالعه در فرزندان نقش مهمی را ایفا می کند و شناخت دقیق نسبت به فرزندان و شناسایی نیازهای اساسی آنها می توانند کمک موثری بر روند رشد ذهنی وتحصیلی آنها داشته باشند.
امروزه بسیاری از کودکان به دلیل شرایط مناسب فرهنگی ، سطح برخورداری از آموزش های متناسب با سن و غیره ، تمایل زیادی به مطالعه ویادگیری دارند به گونه ای که عده ای از این کودکان با توجه به بهره هوشی مناسب ، سریعتر از سایرین به مدرسه راه می یابند.
این گونه افراد باهوش تر به مدرسه و فعالیت های اجتماعی علاقه بیشتری نشان می دهند . خانواده و جامعه باید برای افزایش رشد هوشی و ذهنی کودکان در اولین سال های زندگی تلاش کنند تا پایه های اولیه آموزش در آنها شکل بگیرد و میزان علاقه کودکان به یاد گیری افزایش یابد .
میزان علاقه مندی به مطالعه به سالهای اولیه زندگی کودک و چگونگی برخوردهای والدین مربوط می شود و داشتن ذهن و جسمی سالم ، شرط مهم و اساسی در یادگیری است . هر فردی برای مطالعه بهتر و یادگیری اصولی تر باید شرایط اولیه را مهیا کند . دلهره ، ترس ، استرس و عصبانیت از جمله آسیب هایی است که ذهن فرد را در هنگام مطالعه مختل می کند.
انجام هر کاری نیاز به آمادگی دارد و آمادگی برای مطالعه و یادگیری نیازمند تمرکز حواس است و در واقع تمرکز حواس رکن اصلی مطالعه و یادگیری است . لازمه موفقیت و رشد علمی هر فرد داشتن استعداد ، توانایی و تلاش است و خانواده ها هیچ گاه نباید از فرزندان خود انتظارات و توقعات غیر معقول داشته باشند . با امیدوار کردن ، توکل به خدا ، حمایت منطقی انگیزه تحصیل و برنامه ریزی درسی را در فرزندان تقویت کنید.
با فرزندان خود طوری رفتار کنید که همیشه تمام مسائل و مشکلاتشان را با شما در میان بگذارند و سعی کنید علاقه به مطالعه را از کودکی در آنها ایجاد کنید . مطالعه ای منجر به یادگیری می شود که با انگیزه شروع شده باشد و باید کاری کرد که مطالعه و یادگیری برای فرزندان لذت بخش باشد.
مکان مطالعه باید محیطی آرام و عاری از هر گونه عوامل برهم زننده تمرکز مانند پوستر ، عکس و غیره باشد . در اتاق مطالعه فقط وجود یک میز و صندلی و ساعت کفایت می کند. میز مطالعه باید از میز کامپیوتر جدا باشد . زمان مطالعه هم خیلی اهمیت دارد زیرا مطالعه یک امر ذهنی است هر وقت که احساس کردید آمادگی دارید شروع به مطالعه کنید . به طور معمول صبح هها زمان مناسبی برای مطالعه است زیرا مغز به اندازه کافی استراحت کرده و برای یادگیری دروس تخصصی این زمان مناسب است .
مدت مطالعه نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است . بهترین مدت مطالعه حدود 45 تا 60 دقیقه و سپس 15 دقیقه استراحت است ولی به طور کلی هر شخص متناسب با توانایی خود ، می تواند مدت مطالعه را تعیین کند . مدت زمان مطالعه خود را باید طوری تعیین کنید که بتوانید بیشترین میزان تمرکز حواس و یاد گیری را بدون ایجاد خستگی داشته باشید . برای یک مطالعه موفق و تنیجه بخش ، بهتر است دروس مشابه پشت سر هم خوانده نشود به طور مثال درس فلسفه و منطق را هیچگاه پشت سر هم قرار ندهید بلکه مابین آنها درسی مثل تفسیر یا ادبیات قرار دهید زیرا مطالعه کردن دروس مشابه باعث تداخل در یادگیری و ایجاد خستگی ذهنی می شود.
برای مطالعه اثر بخش باید اصولی را رعایت کنید که یکی از اصل های اساسی در مطالعه ، استمرار است یعنی باید سعی کنید مطالب را به صورت منظم ومستمر و براساس برنامه ریزی در طول سال تحصیل مطالعه کنید . بهترین شیوه مطالعه این است که دانشجویا طلبه بعد از باز گشت از دانشگاه یاحوزه وساعتی استراحت به انجام مطالعه همان روز بپردازد تا یادگیری آنها بعد کلاس درس کامل شود .
داشتن نظم در مطالعه از اصول دیگر است یعنی زمان مطالعه ، استراحت ، تفریح و .. طبق برنامه ریزی مشخص شود. در هنگام مطالعه باید یاداشت برداری کنید زیرا تحقیقات نشان می دهد که 80 درصد مطالب یک روز پس از مطالعه از ذهن پاک می شود و بهتر است برای کیفیت بخشی به مطالعه ، مطالب یاداشت شده را به طور مرتب مرور کنید . اصل علاقه مندی نیز از اصول مهم و اساسی مطالعه است زیرا انگیزه و علاقه در انجام هر کار ، فرد را به سوی موفقیت سوق می دهد و کسی که با عشق و علاقه به مطالعه بپردازد انگیزه و علاقه او منجر به یادگیری خواهد شد. با انجام مراحل صحیح مطالعه و به کارگیری آنها مطالعه موفقی خواهید داشت و این مراحل عبارتند از : پیش خوانی ، سئوال کردن ، خواندن ، تفکرکردن ، حفظ کردن ومرور کردن
در مرحله پیش خوانی باید مطالب درس جدید راقبل از شروع کلاس درس ، پیش خوانی کرد که در واقع این کار باعث آمادگی نسبی می شود و به هنگام تدریس مطالب را بهتر یاد می گیرید .
سوال کردن ، استنباط کردن ، تجسم کردن ، علامت گذاری ، حاشیه نویسی ، ربط دادن موضوعات به هم و غیره در بالا بردن قدرت یادگیری به ما کمک می کند .هر فردی با بهره برداری مناسب از حافظه خود می تواند میزان یادگیری را افزایش دهد زیرا ظرفیت یادگیری افراد همیشه ثابت نیست و تمرین وتکرار مطالب یه صورت روزانه باعث دوام یادگیری می شود.
مهارت خواندن از مهم ترین اصول در یادگیری موفق است و روش مطالعه صحیح می تواند ضعف یا فراموشی را از بین ببرد و در واقع تقویت حافظه کوتاه مدت باعث دوام و بایگانی آموخته ها درحافظه بلند مدت می شود.
ضعف در یادگیری علت های مختلفی دارد که دلیل اول آن نداشتن هدف ونیزانگیزه برای یادگیری است . نداشتن هدف و علاقه ، میل به یادگیری را در شخص از بین می برد .
نداشتن معلومات پایه ای نیز از دلایل دیگر ضعف یادگیری است مثلا اکثر طلابی که در پایه های بالای درسی ناموفق هستند بخاطر ضعف در ادبیات عرب است و حتی این علت ممکن است باعث ناامیدی فرد و از بین رفتن انگیزه شود که خطر بزرگی است .
یکی از عوامل موثر در یادگیری حافظه است و یکی از راه های تقویت حافظه ، تقویت تمرکز یعنی جمع آوری قوای حسی نسبت به موضوع مورد مطالعه که می تواند سبب شود تا موضوعات و مطالب سریع تر و عمیق تر در ذهن انسان جای گیرد لذا فضای مطالعه نباید طوری باشد که موجب از بین رفتن تمرکز شود.
به امید موفقیت آینده سازان ایران اسلامی
